Lubna Of Cordoba ជាកំពូលស្ត្រីមូស្លីមដែលឆ្លាតវៃ និងមានទេព្យកោសល្យខ្ពស់ក្លាយជាគណិតវិទូ និងជាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រដ៏មានឥទ្ធិពលបំផុតក្នុងចំណោមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រលើពិភពលោក
បើយោងតាមឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រឥស្លាមបានឱ្យដឹងថា Lubna of Cordoba គឺជាស្ត្រីមូស្លីមវៃឆ្លាតម្នាក់ ដែលរស់នៅក្នុងសម័យ (Al-Andalus) ខណៈបច្ចុប្បន្នគេស្គាល់ថាស្ថិតលើតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រនៃឧបទ្វីប Iberian (នៃអេស្ប៉ាញ និងព័រទុយហ្គាល់សម័យទំនើប) ប្រហែលសតវត្សទី ១០ ។ លោកស្រី Lubna គឺមានឈ្មោះល្បីល្បាញក្នុងវិស័យគណិតវិទ្យា និងវិទ្យាសាស្ត្រ។ គាត់ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាស្ត្រីវីរភាពម្នាក់ ក្នុងរដ្ឋអ៊ុមាយ៉ា (Umayyad Caliphate) នៅទីក្រុងក័រដូបា (Córdoba) ដែលជាមជ្ឈមណ្ឌលនៃវប្បធម៌ និងវិទ្យាសាស្ត្រ។
លោកស្រី Lubna ត្រូវបានគេដឹងថា បានចូលរួមក្នុងព្រះរាជវាំងរបស់ Caliph Al-Hakam II។ ដោយសារតែការចេះអានចេះសរសេរ និងការមានចំណេះដឹងខ្ពស់ក្នុងគណិតវិទ្យា គាត់ត្រូវបានជ្រើសរើសឱ្យធ្វើការជាមួយបុរសអ្នកប្រាជ្ញ និងអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រដ៏ល្បី។ Lubna បានបង្ហាញពីសមត្ថភាពដ៏អស្ចារ្យក្នុងការគណនាគណិតស្មុគស្មាញ និងការដោះស្រាយបញ្ហាវិទ្យាសាស្ត្រដែលស្របនឹងគោលការណ៍ទំនើបនៃសម័យនោះ។ Lubna មិនត្រឹមតែជាវិទ្យាសាស្ត្រ និងគណិតវិទូប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែគាត់ក៏ជាជំនួយការសំខាន់របស់គ្រូបង្រៀន និងអ្នកប្រាជ្ញក្នុងសាលារាជវាំង។
Lubna គឺជាសញ្ញាសម្គាល់ដ៏អស្ចារ្យនៃស្ត្រីដែលមានទេពកោសល្យក្នុងសម័យមូស្លីមបុរាណ។ គាត់បានចូលរួមយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការរីកចម្រើននៃវិទ្យាសាស្ត្រ និងការអប់រំ។ អ្នកនិពន្ធប្រវត្តិសាស្ត្របានពិពណ៌នាគាត់ថា ជាស្ត្រីឆ្លាតវៃ មានការយល់ដឹងទូលំទូលាយពីគណិតវិទ្យា អក្សរសាស្ត្រ និងភាសា។ ខណៈការរស់នៅ និងស្នាដៃរបស់ Lubna of Cordoba ជាភស្តុតាងថា ស្ត្រីអាចចូលរួមយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍វិទ្យាសាស្ត្រ។
ជាក់ស្តែង លោកស្រី Lubna មានចំណេះដឹងល្អបំផុតក្នុងវិស័យគណិតវិទ្យា។ នាងអាចដោះស្រាយបញ្ហាគណិតស្មុគស្មាញ ដូចជា ការគណនាអាល់ហ្សេប្រា (algebra) និងវិធីគណនាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងវាស់វែង ឬចំនួន។ គាត់ពូកែបំផុតក្នុងការគណនាការ ទោះបីជាលំបាកដែលបុរសជាច្រើនពិបាកដោះស្រាយ។
Lubna មានជំនាញខ្ពស់ក្នុងភាសាអារ៉ាប់ និងភាសាបរទេសផ្សេងៗ ដូចជា ភាសាក្រេក (Greek) និងភាសាឡាទីន (Latin)។ ជំនាញនេះបានជួយឲ្យនាងអាចបកប្រែសៀវភៅវិទ្យាសាស្ត្រចាស់ៗ ព្រមទាំងរក្សាទុកចំណេះដឹងបុរាណសំខាន់ៗ។
Lubna មានសមត្ថភាពក្នុងការចម្លង និងរក្សាទុកសៀវភៅវិទ្យាសាស្ត្រយ៉ាងម៉ត់ចត់ ដោយបញ្ជាក់ថាគាត់មានការយល់ដឹងពីអត្ថន័យ និងមាតិកាសៀវភៅទាំងនោះ។ គាត់ក៏មានឥទ្ធិពលក្នុងការបង្កើតបណ្ណាល័យអាល់-ហាកាំ II ដែលមានសៀវភៅរាប់សែនក្បាលផងដែរ។
បន្ថែមពីនេះ Lubna ក៏មានចំណេះដឹងទូលំទូលាយពីវិទ្យាសាស្ត្រទូទៅ ដូចជា អស្ត្រូណូមី (astronomy) និងលោហវិទ្យា។ គាត់ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាអ្នកស្រាវជ្រាវស្រ្តីកម្រម្នាក់ដែលអាចពិភាក្សាដោយស្មើនឹងអ្នកប្រាជ្ញបុរសក្នុងសម័យនោះ។
ស្ទើរមិនគួរឱ្យជឿ! តួកគីបានក្លាយជាប្រទេសឥស្លាមដំបូងបំផុត ដែលបង្កើតឱ្យមានយានអវកាសអាចធ្វើដំណើរក្នុងលំហ និងមានអវកាសយានិកមូស្លីមជាអ្នកបញ្ជាផ្ទាល់ (more…)
H.E. Lt. Gen. Maly Socheata, Under Secretary of State and Spokesperson for the Ministry of…
"ទោះជាស្ថានការណ៏មានការវិវត្តប្រែប្រួលយ៉ាងណា ក៏រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅតែបន្តតាមដានដោយយកចិត្តទុកដាក់បំផុត ចំពោះសុវត្ថិភាពរបស់យោធាកម្ពុជាចំនួន ១៨រូប ដែលកំពុងស្ថិតក្នុងការឃុំខ្លួនរបស់អាជ្ញាធរថៃ ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ និងកំពុងចាត់វិធានការតាមយន្តការចាំបាច់ផ្សេងៗ ដើម្បីឱ្យមានការដោះលែងយោធាកម្ពុជាឱ្យបានឆាប់បំផុត និងមានសុវត្ថិភាព។ (more…)
ឡុងដ៍៖ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ព្រះអង្គម្ចាស់ Faisal bin Farhan និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីប៉ាឡេស្ទីន លោក Mohammed Mustafa បានជួបពិភាក្សា (more…)
(វ៉ាស៊ីនតោន)៖ ហ្វីលីពីន និងឥណ្ឌូណេស៊ី បានចេញសារព្រមានពីរលកស៊ូណាមិ បន្ទាប់ពីគ្រោះរញ្ជួយដីកម្រិត ៨.៧រ៉ិចទ័រវាយប្រហារលើ តំបន់ឆ្នេរភាគខាងកើតនៃប្រទេសរុស្ស៉ី។ នេះបើតាមការចេញផ្សាយដោយសារព័ត៌មាន CNN នៅថ្ងៃទី៣០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។ (more…)
បណ្ដាថ្នាក់មេដឹកនាំនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងភាគីថៃ បានចាប់ផ្ដើមជួបប្រជុំនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី នាថ្ងៃចន្ទ (២៨ កក្កដា) នេះ នៅក្នុងកិច្ចប្រឹង (more…)